AVUKAT
İBRAHİM ŞAMLI
Kıdem tazminatı işçinin haksız gerekçelerle, keyfî olarak işten çıkarılmasını engelleyecek bir hak olarak çok önem taşımaktadır. Ayrıca işçi işten ayrılması halinde uzun yıllar verdiği emeğin karşılığını alacaktır. Kıdem tazminatı, işten ayrılan işçiye ekonomik anlamda zora düşmesini engelleyecek bir nev’i ilaç olacaktır. İşçi ve işveren açısından çok önemli bir konu olan kıdem tazminatı konusunda kısaca bilgiler vermeye çalışacağım. Ayrıntılı bilgi almak için info@samli.av.tr adresinden ulaşabilirsiniz.
KIDEM TAZMİNATI ALMA ŞARTLARI
1) Kıdem tazminatı alınabilmesi için gereken şartlar nelerdir?
Kıdem tazminatı 1475 sayılı Kanunun 14’ncü maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre;
Aynı işverene bağlı olarak fiilî çalışma süresinin en az 1 yıl olması şartıyla iş sözleşmesinin;
1. İşveren tarafından iyiniyet ve ahlâk kurallarına aykırılık nedenleri dışındaki nedenlerle,
2. İşçi tarafından iyi niyet ve ahlâk kurallarına aykırılık, sağlık, işyerinde işin durması nedenleriyle,
3. İşçinin askerlik görevi nedeniyle,
4. İşçi tarafından 15 yıl 3600 prim gününün(emekliliğin) doldurulması nedeniyle,
5. Kadın işçinin evlenmesi nedeniyle,
6. İşçinin ölümü nedeniyle,
İş akdinin feshi halinde işçi kıdem tazminatına hak kazanabilecektir.
2) İş akdini kendi fesheden işçi kıdem tazminatı alabilir mi?
Kural olarak işini kendi isteğiyle bırakan(istifa eden) işçi, kıdem tazminatına hak kazanamaz. Ancak işçi; askerlik görevi, emeklilik hakkını kazanması, sağlık problemlerinin işin yapılmasına sürekli bir biçimde engel oluşturması, işverenin iyiniyet ve ahlâk kurallarına aykırı davranması(Ör; işverenin hakaret etmesi, cinsel tacizde bulunması, maaşını eksik veya hiç ödememesi, maaşın geç ödenmesi..gibi), nedenlerle iş sözleşmesini sona erdirirse fiilî çalışma süresinin en az 1 yıl olması koşuluyla kıdem tazminatı hak kazanabilecektir.
3) Kıdem tazminatı nasıl hesaplanır?
Bir iş sözleşmesinin kıdem tazminatını hak kazanabilecek şekilde feshedilmesi halinde işçi, çalışılan her tam yıl için 30 günlük brüt ücret tutarında kıdem tazminatına hak kazanacaktır. Kıdem tazminatı hesabında işçiye ödenen ücretin yanı sıra, kendisine düzenli olarak ödenen tüm para veya para ile ölçülebilen menfaatler de dikkate alınacaktır. İşçiye düzenli olarak ödenen; yol parası, yemek parası, ikramiye ödemeleri, giyim yardımı, gıda yardımı, çocuk yardımı…gibi ödemeler kıdem tazminatına eklenecek kalemlerdir.
4) Ücreti artırılmayan işçi kıdem tazminatına hak kazanarak işten ayrılabilir mi?
Yasal düzenlemelere göre kural olarak asgari ücretin altında işçi çalıştırılması yasaktır. Bunun dışında ücret konusuna ilişkin düzenlemeler iş sözleşmeleriyle belirlenebilmektedir. İş sözleşmesinde ücrete ilişkin olarak bir hüküm bulunmaması halinde ücret uygulamasına ilişkin inisiyatif işverene ait olacaktır. İş sözleşmesinde ücret uygulamasına ilişkin hüküm yoksa, işçi ücreti arttırılmadığı gerekçesiyle iş sözleşmesini feshetmesi halinde istifa etmiş sayılacak ve kıdem tazminatına hak kazanamayacaktır. Ancak işçi eşitlik ilkesine aykırı davranıldığını ispat ederse işverenden tazminat alabilecektir.
5) İşyerinin taşınması veya çalışma şartlarının değişmesi halinde kıdem tazminatı kazanılır mı?
İş sözleşmesi üzerinde esaslı değişlikler yapmak isteyen işveren işçinin yazılı muvafakatini almak zorundadır. İşyerinin taşınması, işyeri çalışma şartlarının değişmesi halleri iş sözleşmesinin esaslı değişmesidir. Bu gibi esaslı değişikliklere 6 iş günü içerisinde onay vermeyen işçi haklı nedenle iş akdini feshedip kıdem tazminatına hak kazanabilecektir.
6) İşverence haklı nedenle iş akdi feshedilmesi halinde işçi kıdem tazminatı alabilecek midir?
İş sözleşmesi 4857 sayılı İş Kanunu’nun 25’nci maddesinde sayılan, işveren tarafından işçinin, sağlık sebepleri, ahlâk ve iyiniyet kurallarına aykırı davranması sebebiyle iş sözleşmesinin feshedilmesi halinde işçi kıdem tazminatına hak kazanamayacaktır. Örnekle açıklayacak olursak; işçinin işverene veya yakınlarına küfretmesi, hakaret etmesi, işçinin işyerine sarhoş gelmesi, işçinin hırsızlık yapması, işçinin haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki iş günü veya bir ayda üç iş günü işine devam etmemesi…vb gibi nedenler işverene haklı nedenle fesih imkânı vermektedir. İşverence haklı nedenle iş sözleşmesi feshedilirse işçi kıdem tazminatına hak kazanamayacaktır.
7) Kıdem tazminatına ilişkin diğer bilgiler
-Kıdem tazminatı hesabında üst limit olan kıdem tazminatı tavanı vardır. Tavan tutarı her sene değişmekle beraber, 2016 yılı itibariyle tavan tutarı 4.092,53 TL’dir. Yani işçinin aylık maaşı bu tutarın üzerinde olsa bile kıdem tazminatı hesabı bu tavana göre yapılacaktır.
-Kıdem tazminatında zamanaşımı Borçlar Kanunu’na göre 10 yıldır.
-Kıdem tazminatına iş akdinin feshi tarihinden itibaren bankalarca uygulanan en yüksek mevduat faizi uygulanır.
-Kıdem tazminatı ödenirken sadece damga vergisi kesintisi yapılır.
AYRINTILI BİLGİ İÇİN BİZE ULAŞIN
Tüm hakları saklıdır. Bu yazının tümü veya bir kısmı Av.İbrahim Şamlı’nın izni alınmadan kopyalanamaz.